Alphen aan den Rijn laat haar bewoners meedenken over haar maaibeleid. Dat is positief.
Dat krijgt vorm tijdens een informatiemarkt op 14 september, stadhuis, vergaderkamer III. Hier is lef voor nodig, zoveel mensen zoveel wensen. De één wil bloemen, de ander vindt het onkruid. Zelden worden schouderklopjes gegeven aan een onderhoudsgroep. Hoe harder het regent, hoe meer klachten er zijn. Ga er maar eens aanstaan, de schoffelploeg probeert de vakken schoon te houden, een dag later doet een regendag dat teniet. De plantjes lachen zich een breuk en groeien als kool, groenwerkers raken gefrustreerd. Hulde aan de plantsoendienst, de buitenmensen, de maaiers die in weer en wind hun werk doen. Aan de klagers, kijk eens wat er wel goed gaat. Een informatiemarkt is ervoor om verbeterpunten te vernoemen. Het programma inspireerde mij tot deze extra aflevering van het Heempad Journaal. Graag wil ik puntsgewijs mijn visie geven over het maaibeleid. Mijn belang hierin is: liefde voor het leven en de natuur. Als IVN gids zie ik liefst zo veel mogelijk bloemen in de berm, die de kans krijgen hun cyclus te volbrengen. Biodiversiteit is noodzakelijk voor overleving van mens en dier, daarom is een juist maaibeleid de basis voor het in stand houden en verbeteren ervan. Fouten kunnen gemaakt worden, door ze te noemen kunnen ze voorkomen worden. Dat zijn leermomenten.
Zwijgende meerderheid
Gewoonlijk een kleine minderheid waarvan klachten komen. Daar wordt, uit hoofde van inspraak, vaak aan tegemoet gekomen. Het risico bij te vroeg maaien is dat rupsen in een onvolgroeid stadium sneuvelen, dat bijen opeens hun bron van nectar kwijt zijn, veel dieren hun voedsel en schuilplek missen en dat mensen die wel van diversiteit houden de ontevreden partij wordt. Klagen heeft voor hen geen zin meer, het kwaad is al geschied, kaal zonder overleg.
Een goed maaibeleid werkt pas als de natuur ook een stem krijgt, naast voor- en tegenstanders van een bepaald beleid. Mooi voorbeeld in Culemborg, waar een maaibeurt, na melding, enkele weken werd uitgesteld omdat er nog rupsen van de dagpauwoog op brandnetels zaten.
“Natuur is alles waar de mens nog met zijn fikken vanaf is gebleven” (Midas Dekkers).
Wat zijn de doelstellingen bij het maaien van ruig gras?
Biodiversiteit is alles wat in een gebied aan flora en fauna voor kan komen. Noodzaak voor leefbaarheid en overleving van mens en natuur. Geef de natuur een stem bij maaibeleid.
Beleving. Wat de één onkruid noemt, daar geniet een ander intens van. De natuur zelf verdient de hoofdrol in het proces, de mens moet slechts bij excessen voortijdig ingrijpen.
Economisch. Verschraling van bermen is kostenbesparend. Bij aanleg nieuwe bermen voedselarme grond aanbrengen. Zaadmengsel met o.a. ratelaar is grasgroei remmend
(besparing van maaibeurt). Maaisel kan gebruikt worden als biobrandstof. Strooisel met veel zaden elders uitstrooien waardoor ook zeldzame soorten nieuwe kansen krijgen.
Gazon of ruig gras. Er is ook een tussenoplossing. Gazon minder maaien geeft bloemen als madelief, klaver, ereprijs de kans om te bloeien. Ruig gras wil ik graag vertalen naar (tijdelijke) bloemenweide/ veld, bijvoorbeeld op braakliggend gebied. Zaden toevoegen aanbevolen. Maaien in september. Gefaseerd maaien verdient aanbeveling, ook delen niet maaien (overwintering).
Kies bij gazons die aan het water grenzen voor berm- en oeverrand van plm. een meter.
Snijdelwijk Boskoop heeft 1 ½ km. natuurlijke oeverranden die helaas vaak te diep gemaaid worden, waardoor juist bloemrijke bermen (met ratelaar) geen kans krijgen (verbeterpunt).
Overwinteraars, vaak nuttige insecten, vinden geen holle stengels om te schuilen tegen vorst.
Op welke wijze georganiseerd?
Maaifrequentie gazon meer toepassen op behoefte, minder naar kalender. Bij nat weer zal vaker gemaaid moeten worden, bij lange droge perioden kan men best 1 à 2 beurten overslaan.
In het voorjaar worden stroken met krokus, narcis en sterhyacint al ontzien (goed beleid).
Probeer gazons waar veel hondenoverlast is om te zetten in wilde bloemen stroken en afhankelijk van de plek 2 tot 4x maaien (Oranje Nassausingel, Weteringpad en meer). Dit areaal uitbreiden zal een besparing opleveren. Probeer gazon maaien eens per 14 dagen uit i.p.v. volgens kalender (wekelijks). Klepelen past enkel op gazons, zuigen kan beter zijn (gaan hondendrollen gelijk mee). Nadeel van zuigen is dat ook insecten (rupsen), bodemdieren en zaden worden meegezogen. Voor de rest maaien en afvoeren (maak dat standaard voor hele gemeente). Ook kan men proeven nemen met sinusbeheer (juiste tijdstip kiezen en delen laten staan; dit past in grotere gebieden zonder grazers). En bij tijdelijke natuur.
Bijzondere gebieden zijn bijvoorbeeld bijenidylles, heempaden en bloemenweiden. Hier maaien afstemmen met beheerders (meestal vrijwilligers) of toezichthouders buitengebied. Afhankelijk van type gebied en weersomstandigheid één of twee keer maaien, na hoofdbloei en zaadvorming (gewoonlijk begin juli en eind september), maaisel na plm.6 dagen opruimen.
Welke belangen spelen bij maaibeleid?
Verkeer en veiligheid. Langs fiets- wandelpaden en rijbanen plm. halve meter vanaf verharding kort houden (gefaseerd maaien). Hoeken van straten, wegen en paden kort houden, ook bij oversteekplaatsen. Riet en hoog gras kan bij toegangen naar percelen uitzicht beperken. Hier is maaien van riet (plm. 3 à 5 meter) voldoende, de rest kan gespaard worden. Zie hier terechte klachten bij percelen langs het Zwarte Pad Boskoop. Wellicht ook elders in de gemeente. Gazon tussen voetpad en rijbaan is af te raden, kinderen en honden steken minder makkelijk over bij wat hogere bermbegroeiing. Dit is al een pleidooi voor aaneengesloten bijenvriendelijke bermen.
Kwekers en ongewenste kruiden. Laten we proberen om kwekers te overtuigen dat bermkruiden en akkeronkruiden twee verschillende plantengroepen zijn. Nog geen 10% van de bermkruiden (vast- en tweejarig) ontkiemen op kwekerijen. Hier heersen de snelle eenjarigen, zoals herderstasje, kleine veldkers, vogelmuur, knopkruid, perzikkruid, kruiskruid en ganzenvoet soorten. In feite creëert de kweker zijn eigen werk door met schoffelen bovengekomen zaden te activeren. Een kweker zal meer last hebben van zijn vervuilende buurman dan van de berm.
Bermenoproep LTO Noord beschadigt flora en fauna in agrarische landschappen (Nature Today)
Verschil in verwachting en beoordeling. Ruig gras, brandnetels, akkerdistels, haagwinde en andere ruige groeiers worden gevoed door maaisel niet af te voeren (zie Spoorbaan langs Zwarte Pad, Boskoop als voorbeeld zoals het niet moet). Spoorbanen vormen het meest aaneengesloten groene netwerk door heel Nederland. Men zegt ecologisch mee te denken, in de praktijk gebeurt het te weinig. Verruiging kan afnemen door afvoer en minder maaien (max.2x), biodiversiteit kan bevorderd worden door uitstrooien van geschikt (inheems) zaadmengsel (gratis te plukken).
Mensen houden van bloemen, worden lyrisch van de combinatie klaproos, korenbloem, margriet, zoals dat op oude landschapsschilderijen nog te zien is. Herkansing voor zeldzame soorten.
Het recht van de natuur op groene wegen. Ik mis dit onderdeel in het programma over maaibeleid. Net als de mens heeft de natuur verbindingen nodig. Door aanleg van wegen, bouwplannen enz. worden gebieden kleiner en meer geïsoleerd. Dit punt graag toevoegen.
Welke ontwikkelingen zijn er?
Sinds de fusie is er voor de Boskoopse natuur al veel verbeterd. Participatie is er een van. Het plezier van veel vrijwilligers straalt af om een stuk openbaar gebied te kunnen onderhouden.
Het bijenvriendelijk beheer is in goede handen bij Alphen aan den Rijn. Men haakt in met acties als Steenbreek, Bijenlandschap, Groen doet goed, Groene Motor, Bijen in de buurt enz.
Verbeterpunten blijven, zoals het aanleggen van bijenlinten tussen alle kernen en daarbij aangepast maaibeleid. Mislukte stukken openbaar groen omvormen tot bloemrijke stroken, participatie .
Het zal de wijk kleur geven en minder onderhoud vergen (minder schoffelwerk in open stukken).
Groene speelplekken en schoolpleinen moeten natuur weer spannend maken voor de jeugd.
Groene activiteiten van particulieren en bedrijven krijgen ondersteuning. Goed initiatief was de Groene Golf, waaruit mooie initiatieven zijn gegroeid en voortgezet. Klachten over wildgroei zullen er altijd zijn (kwekers en tuinliefhebbers), maar geef de natuur een stem en begeleid haar met liefde. Stimuleer het zelfverzorgend vermogen van de natuur en gebruik het optimaal.
Bestrijding exoten. Overdrijf niet, bestrijdt alleen de invasieve soorten die schade aan mens en natuur aanrichten. Accepteer een deel van het ongemak en oordeel ook op andere kwaliteiten. Bedenk, de mens is de grootste veroorzaker van deze overlast. Over het teveel aan ganzen, rivierkreeften en muskusratten zullen we het in deze plantenvisie niet hebben.
De reuzenberenklauw langs autowegen doet nauwelijks kwaad, zijn fraai en goede nectar planten. Maar haal ze wel weg waar wandelaars/ fietsers langskomen. De reuzenbalsemien kan oevers vullen, maar je kan ook genieten van een van de mooiste nectarplanten. Ze zijn gemakkelijk te verwijderen als er teveel van komen. De Japanse Duizendknoop is hier al tientallen jaren en krijgt opeens opmerkelijk veel aandacht. Ze zijn lastig in je achtertuin en in natuurgebieden, nabij paden enz. Kort houden is het advies, absoluut geen gif gebruiken.
Op af te bakenen gebieden kunnen ze door varkens bestreden worden, wortels zijn en lekkernij en worden opgegraven. Genoemde planten doen minder kwaad dan onze inheemse woekeraars
haagwinde, heermoes, kleefkruid, zevenblad, akkerdistel en de ridderzuring. Voor waterplanten is dat anders, natuurlijk moeten we grote waternavel, grote waterteunisbloem en nog een paar weghalen, omdat zij het waterleven kunnen verstoren. Maar wat doen we met de kroosvaren (een exoot, sinds mensenheugenis in ons land), dichtgroeiende sloten met riet, egelskop en oeverzegge? Vroeger visten de kwekers eendenkroos voor meststof op hun land, kunstmest verdrong dat.
Vraag aan commissie?
Verwachtingen communicatie en informatieverstrekking. Gebiedsbeheerders buitengebied/ wijken etc. laten zich zien. Gemeente staat vaak met stands op informatiemarkten. Er zijn wijkgerichte inloopavonden. Dit alles is na de fusie sterk verbeterd. Als burgers hier geen gebruik van maken is kritiek ongegrond, zij verspelen hun kansen geïnformeerd te worden. Ook wethouders zijn zichtbaar. Communicatie via algemeen nummer 140172 werkt minder goed dan directe communicatie met beleidsmensen. Vraag hun kaartje, stuur een mailtje of bel. Nadeel is dat men nogal eens van functie wisselt. Zo heb je goed contact, dan zit er weer een ander die de situatie niet kent. Ik ervaar in mijn contacten veel kennis en praktijkervaring. Geen gezeur, probleem oplossen, al moet je soms geduld hebben. Maar Alphen is een groot gebied en klachten zijn vaak simpel op te lossen. Het is eenvoudiger om zelf de snoeischaar te pakken bij een overhangende tak of het weghalen van straatgras tussen tegels voor je eigen woning.
Invloeden van bewoners en belanghebbenden bij beleidskeuzes.
Zoveel mensen, zoveel wensen, geef ook de natuur een stem. Overlast per geval bekijken.
Als burgers klagen over het stukje uitzicht op de vijver door oeverbegroeiing, gun hen dan dat stukje uitzicht op water en eendjes, door dat in het beheer mee te nemen. Maak hier geen beleid van, door hele oevers te maaien (zoals nu is gedaan in Snijdelwijk Boskoop). Delen van oeverbegroeiing zijn onontbeerlijk voor overwinterende insecten (in holle stengels) en het larven stadium van libellen, andere insecten, watervogels en amfibieën. Fraaier en praktischer is om bij grote(re) vijvers enkele vlonders/ steigers aan te leggen voor hengelaars, kinderen met rubberbootjes en schaatsers in de winter. Dat geeft zicht op waterpartijen. Mag best wat kosten.
Natuurlijke oevers zijn met geld van gemeente en waterschap aangelegd. Ze zuiveren water en zijn onmisbaar voor biodiversiteit. Kies bij grotere gazons ook voor een bermrand (1x maaien).
Laat delen van de oeverrand staan voor overwintering, zoals riet en lisdodden.
Verbeterpunten. Compierekade is dit jaar te vroeg gemaaid en te diep in de oever. Deze berm is juist interessant door verschraling, mede ingericht door IVN. Door verkeerde maaibeurten is de grote wederik niet tot bloei gekomen en de kale jonker (2-jarige plant) bijna verdwenen. Voor de veiligheid was een smalle strook maaien langs de verharding voldoende geweest.
Vogellaan/ Zwanenwater Boskoop. Hier is eind augustus gemaaid terwijl veel oeverplanten nog in volle bloei stonden (o.a. kattenstaart) en zaden nog niet gerijpt. Een groep grote kaardenbollen (beschermd) is afgemaaid, evenals eerder dit jaar de grasgroeiremmende ratelaar.
Gemeente steekt geld in aanleg van natuurvriendelijke oevers en bermen. Verkeerd maaibeleid door dezelfde gemeente doet het effect ervan teniet (kapitaalvernietiging? gebrek aan communcatie?). De een streeft naar bloeiende bermen, de ander maait het voor de bloei af.
Minder gazon, meer bloeiende bermen ook in de wijk waar dat kan. Dat scheelt maaibeurten en is naar mijn inzicht kostenbesparend. Zie ook mooie voorbeelden in wijk Bloemendaal Gouda; in het heemparkgebied rond Amstelveen, toegangswegen naar Leidschendam, terrein van Heineken in Zoeterwoude en ook in Alphen zijn plekken waar het heel goed gaat: Archeon en diverse doorgaande wegen en (fiets)paden, Weteringpad enz. Maar het kan beter, meer en vooral aansluitend. Bloeiende bermen onder laanbomen zullen minder goed slagen door schaduwwerking.
Grasmaaiers die van het ene gazon naar het andere snellen (echt snellen) verliezen vaak grasresten met zaden. Een van de oorzaken van overmatig straatgras tussen trottoirtegels.
Opruimplicht hondenpoep en handhaving ervan op alle gazons. Positief, de gemeente doet het uiterste om dit in goede banen te leiden. Alleen, een deel van de hondenbaasjes storen zich er niet aan. Situatie Vogellaan/ Zwanenwater Boskoop (zal elders niet anders zijn). Kinderen komen met hondenpoep aan hun schoenen thuis en mogen niet meer op gazons spelen.
Wandelen met IVN gidsen langs natuurlijke oevers is haast onmogelijk door uitwerpselen.
Gazons trekken honden aan, hondenpoep trekt kauwtjes aan, kauwtjes zijn “pestkoppen” voor kleinere vogels en mede daardoor zijn huismussen vrijwel uit woonwijken verdwenen.
Deel eens wat vaker bonnen uit aan hondenbezitters die zich niet aan de regels houden.
Maaien is belangrijk om kruidenrijke bermen te krijgen. Maaisel afruimen om dat zo te houden.
Gefaseerd maaien stimuleert biodiversiteit. Kiezen voor het juiste tijdstip is van belang.
Vlinderstichting/ Floron/ Postcodeloterij stimuleren bijenidylles. Er loopt een actie Mijn Berm Bloeit. Pluk zelf zaden, strooi ze 20 stappen links en 20 stappen rechts, enzovoort en hun areaal wordt groter. Doe dit met inheemse planten, dus geen zgn. kermismengsels, hoe mooi ook.
Liefde en respect voor de natuur zal beloond worden. Help er aan mee en ondersteun dat.
Kennis aanscherpen hoeft niet met ingewikkelde studies. Volg en deel de persberichten van Nature Today, de publicaties van de Vitale Groene Stad, websites en magazines van Floron, Vlinderstichting, luister en kijk naar Vroege Vogels en neem tijd voor vakliteratuur.
De natuur zelf is de grootste leermeester, observeer en respecteer het met alle zintuigen.
Volgende keer weer een “normale” Heempad Journaal. Dank voor uw aandacht.
Wie in deze regenrijke zomer, afgewisseld met tropische momenten, klachten heeft over achterstallig maaibeleid en verwaarloost groenbeheer heeft de natuur niet goed begrepen.
Samenstelling: Hans van Dam
(IVN Vrienden van het Heempad/ IVN Planologie)
Boskoop, 10 september 2017.
Alphen aan den Rijn laat haar bewoners meedenken over haar maaibeleid. Dat is positief.
Dat krijgt vorm tijdens een informatiemarkt op 14 september, stadhuis, vergaderkamer III. Hier is lef voor nodig, zoveel mensen zoveel wensen. De één wil bloemen, de ander vindt het onkruid. Zelden worden schouderklopjes gegeven aan een onderhoudsgroep. Hoe harder het regent, hoe meer klachten er zijn. Ga er maar eens aanstaan, de schoffelploeg probeert de vakken schoon te houden, een dag later doet een regendag dat teniet. De plantjes lachen zich een breuk en groeien als kool, groenwerkers raken gefrustreerd. Hulde aan de plantsoendienst, de buitenmensen, de maaiers die in weer en wind hun werk doen. Aan de klagers, kijk eens wat er wel goed gaat. Een informatiemarkt is ervoor om verbeterpunten te vernoemen. Het programma inspireerde mij tot deze extra aflevering van het Heempad Journaal. Graag wil ik puntsgewijs mijn visie geven over het maaibeleid. Mijn belang hierin is: liefde voor het leven en de natuur. Als IVN gids zie ik liefst zo veel mogelijk bloemen in de berm, die de kans krijgen hun cyclus te volbrengen. Biodiversiteit is noodzakelijk voor overleving van mens en dier, daarom is een juist maaibeleid de basis voor het in stand houden en verbeteren ervan. Fouten kunnen gemaakt worden, door ze te noemen kunnen ze voorkomen worden. Dat zijn leermomenten.
Zwijgende meerderheid
Gewoonlijk een kleine minderheid waarvan klachten komen. Daar wordt, uit hoofde van inspraak, vaak aan tegemoet gekomen. Het risico bij te vroeg maaien is dat rupsen in een onvolgroeid stadium sneuvelen, dat bijen opeens hun bron van nectar kwijt zijn, veel dieren hun voedsel en schuilplek missen en dat mensen die wel van diversiteit houden de ontevreden partij wordt. Klagen heeft voor hen geen zin meer, het kwaad is al geschied, kaal zonder overleg.
Een goed maaibeleid werkt pas als de natuur ook een stem krijgt, naast voor- en tegenstanders van een bepaald beleid. Mooi voorbeeld in Culemborg, waar een maaibeurt, na melding, enkele weken werd uitgesteld omdat er nog rupsen van de dagpauwoog op brandnetels zaten.
“Natuur is alles waar de mens nog met zijn fikken vanaf is gebleven” (Midas Dekkers).
Wat zijn de doelstellingen bij het maaien van ruig gras?
Biodiversiteit is alles wat in een gebied aan flora en fauna voor kan komen. Noodzaak voor leefbaarheid en overleving van mens en natuur. Geef de natuur een stem bij maaibeleid.
Beleving. Wat de één onkruid noemt, daar geniet een ander intens van. De natuur zelf verdient de hoofdrol in het proces, de mens moet slechts bij excessen voortijdig ingrijpen.
Economisch. Verschraling van bermen is kostenbesparend. Bij aanleg nieuwe bermen voedselarme grond aanbrengen. Zaadmengsel met o.a. ratelaar is grasgroei remmend
(besparing van maaibeurt). Maaisel kan gebruikt worden als biobrandstof. Strooisel met veel zaden elders uitstrooien waardoor ook zeldzame soorten nieuwe kansen krijgen.
Gazon of ruig gras. Er is ook een tussenoplossing. Gazon minder maaien geeft bloemen als madelief, klaver, ereprijs de kans om te bloeien. Ruig gras wil ik graag vertalen naar (tijdelijke) bloemenweide/ veld, bijvoorbeeld op braakliggend gebied. Zaden toevoegen aanbevolen. Maaien in september. Gefaseerd maaien verdient aanbeveling, ook delen niet maaien (overwintering).
Kies bij gazons die aan het water grenzen voor berm- en oeverrand van plm. een meter.
Snijdelwijk Boskoop heeft 1 ½ km. natuurlijke oeverranden die helaas vaak te diep gemaaid worden, waardoor juist bloemrijke bermen (met ratelaar) geen kans krijgen (verbeterpunt).
Overwinteraars, vaak nuttige insecten, vinden geen holle stengels om te schuilen tegen vorst.
Op welke wijze georganiseerd?
Maaifrequentie gazon meer toepassen op behoefte, minder naar kalender. Bij nat weer zal vaker gemaaid moeten worden, bij lange droge perioden kan men best 1 à 2 beurten overslaan.
In het voorjaar worden stroken met krokus, narcis en sterhyacint al ontzien (goed beleid).
Probeer gazons waar veel hondenoverlast is om te zetten in wilde bloemen stroken en afhankelijk van de plek 2 tot 4x maaien (Oranje Nassausingel, Weteringpad en meer). Dit areaal uitbreiden zal een besparing opleveren. Probeer gazon maaien eens per 14 dagen uit i.p.v. volgens kalender (wekelijks). Klepelen past enkel op gazons, zuigen kan beter zijn (gaan hondendrollen gelijk mee). Nadeel van zuigen is dat ook insecten (rupsen), bodemdieren en zaden worden meegezogen. Voor de rest maaien en afvoeren (maak dat standaard voor hele gemeente). Ook kan men proeven nemen met sinusbeheer (juiste tijdstip kiezen en delen laten staan; dit past in grotere gebieden zonder grazers). En bij tijdelijke natuur.
Bijzondere gebieden zijn bijvoorbeeld bijenidylles, heempaden en bloemenweiden. Hier maaien afstemmen met beheerders (meestal vrijwilligers) of toezichthouders buitengebied. Afhankelijk van type gebied en weersomstandigheid één of twee keer maaien, na hoofdbloei en zaadvorming (gewoonlijk begin juli en eind september), maaisel na plm.6 dagen opruimen.
Welke belangen spelen bij maaibeleid?
Verkeer en veiligheid. Langs fiets- wandelpaden en rijbanen plm. halve meter vanaf verharding kort houden (gefaseerd maaien). Hoeken van straten, wegen en paden kort houden, ook bij oversteekplaatsen. Riet en hoog gras kan bij toegangen naar percelen uitzicht beperken. Hier is maaien van riet (plm. 3 à 5 meter) voldoende, de rest kan gespaard worden. Zie hier terechte klachten bij percelen langs het Zwarte Pad Boskoop. Wellicht ook elders in de gemeente. Gazon tussen voetpad en rijbaan is af te raden, kinderen en honden steken minder makkelijk over bij wat hogere bermbegroeiing. Dit is al een pleidooi voor aaneengesloten bijenvriendelijke bermen.
Kwekers en ongewenste kruiden. Laten we proberen om kwekers te overtuigen dat bermkruiden en akkeronkruiden twee verschillende plantengroepen zijn. Nog geen 10% van de bermkruiden (vast- en tweejarig) ontkiemen op kwekerijen. Hier heersen de snelle eenjarigen, zoals herderstasje, kleine veldkers, vogelmuur, knopkruid, perzikkruid, kruiskruid en ganzenvoet soorten. In feite creëert de kweker zijn eigen werk door met schoffelen bovengekomen zaden te activeren. Een kweker zal meer last hebben van zijn vervuilende buurman dan van de berm.
Bermenoproep LTO Noord beschadigt flora en fauna in agrarische landschappen (Nature Today)
Verschil in verwachting en beoordeling. Ruig gras, brandnetels, akkerdistels, haagwinde en andere ruige groeiers worden gevoed door maaisel niet af te voeren (zie Spoorbaan langs Zwarte Pad, Boskoop als voorbeeld zoals het niet moet). Spoorbanen vormen het meest aaneengesloten groene netwerk door heel Nederland. Men zegt ecologisch mee te denken, in de praktijk gebeurt het te weinig. Verruiging kan afnemen door afvoer en minder maaien (max.2x), biodiversiteit kan bevorderd worden door uitstrooien van geschikt (inheems) zaadmengsel (gratis te plukken).
Mensen houden van bloemen, worden lyrisch van de combinatie klaproos, korenbloem, margriet, zoals dat op oude landschapsschilderijen nog te zien is. Herkansing voor zeldzame soorten.
Het recht van de natuur op groene wegen. Ik mis dit onderdeel in het programma over maaibeleid. Net als de mens heeft de natuur verbindingen nodig. Door aanleg van wegen, bouwplannen enz. worden gebieden kleiner en meer geïsoleerd. Dit punt graag toevoegen.
Welke ontwikkelingen zijn er?
Sinds de fusie is er voor de Boskoopse natuur al veel verbeterd. Participatie is er een van. Het plezier van veel vrijwilligers straalt af om een stuk openbaar gebied te kunnen onderhouden.
Het bijenvriendelijk beheer is in goede handen bij Alphen aan den Rijn. Men haakt in met acties als Steenbreek, Bijenlandschap, Groen doet goed, Groene Motor, Bijen in de buurt enz.
Verbeterpunten blijven, zoals het aanleggen van bijenlinten tussen alle kernen en daarbij aangepast maaibeleid. Mislukte stukken openbaar groen omvormen tot bloemrijke stroken, participatie .
Het zal de wijk kleur geven en minder onderhoud vergen (minder schoffelwerk in open stukken).
Groene speelplekken en schoolpleinen moeten natuur weer spannend maken voor de jeugd.
Groene activiteiten van particulieren en bedrijven krijgen ondersteuning. Goed initiatief was de Groene Golf, waaruit mooie initiatieven zijn gegroeid en voortgezet. Klachten over wildgroei zullen er altijd zijn (kwekers en tuinliefhebbers), maar geef de natuur een stem en begeleid haar met liefde. Stimuleer het zelfverzorgend vermogen van de natuur en gebruik het optimaal.
Bestrijding exoten. Overdrijf niet, bestrijdt alleen de invasieve soorten die schade aan mens en natuur aanrichten. Accepteer een deel van het ongemak en oordeel ook op andere kwaliteiten. Bedenk, de mens is de grootste veroorzaker van deze overlast. Over het teveel aan ganzen, rivierkreeften en muskusratten zullen we het in deze plantenvisie niet hebben.
De reuzenberenklauw langs autowegen doet nauwelijks kwaad, zijn fraai en goede nectar planten. Maar haal ze wel weg waar wandelaars/ fietsers langskomen. De reuzenbalsemien kan oevers vullen, maar je kan ook genieten van een van de mooiste nectarplanten. Ze zijn gemakkelijk te verwijderen als er teveel van komen. De Japanse Duizendknoop is hier al tientallen jaren en krijgt opeens opmerkelijk veel aandacht. Ze zijn lastig in je achtertuin en in natuurgebieden, nabij paden enz. Kort houden is het advies, absoluut geen gif gebruiken.
Op af te bakenen gebieden kunnen ze door varkens bestreden worden, wortels zijn en lekkernij en worden opgegraven. Genoemde planten doen minder kwaad dan onze inheemse woekeraars
haagwinde, heermoes, kleefkruid, zevenblad, akkerdistel en de ridderzuring. Voor waterplanten is dat anders, natuurlijk moeten we grote waternavel, grote waterteunisbloem en nog een paar weghalen, omdat zij het waterleven kunnen verstoren. Maar wat doen we met de kroosvaren (een exoot, sinds mensenheugenis in ons land), dichtgroeiende sloten met riet, egelskop en oeverzegge? Vroeger visten de kwekers eendenkroos voor meststof op hun land, kunstmest verdrong dat.
Vraag aan commissie?
Verwachtingen communicatie en informatieverstrekking. Gebiedsbeheerders buitengebied/ wijken etc. laten zich zien. Gemeente staat vaak met stands op informatiemarkten. Er zijn wijkgerichte inloopavonden. Dit alles is na de fusie sterk verbeterd. Als burgers hier geen gebruik van maken is kritiek ongegrond, zij verspelen hun kansen geïnformeerd te worden. Ook wethouders zijn zichtbaar. Communicatie via algemeen nummer 140172 werkt minder goed dan directe communicatie met beleidsmensen. Vraag hun kaartje, stuur een mailtje of bel. Nadeel is dat men nogal eens van functie wisselt. Zo heb je goed contact, dan zit er weer een ander die de situatie niet kent. Ik ervaar in mijn contacten veel kennis en praktijkervaring. Geen gezeur, probleem oplossen, al moet je soms geduld hebben. Maar Alphen is een groot gebied en klachten zijn vaak simpel op te lossen. Het is eenvoudiger om zelf de snoeischaar te pakken bij een overhangende tak of het weghalen van straatgras tussen tegels voor je eigen woning.
Invloeden van bewoners en belanghebbenden bij beleidskeuzes.
Zoveel mensen, zoveel wensen, geef ook de natuur een stem. Overlast per geval bekijken.
Als burgers klagen over het stukje uitzicht op de vijver door oeverbegroeiing, gun hen dan dat stukje uitzicht op water en eendjes, door dat in het beheer mee te nemen. Maak hier geen beleid van, door hele oevers te maaien (zoals nu is gedaan in Snijdelwijk Boskoop). Delen van oeverbegroeiing zijn onontbeerlijk voor overwinterende insecten (in holle stengels) en het larven stadium van libellen, andere insecten, watervogels en amfibieën. Fraaier en praktischer is om bij grote(re) vijvers enkele vlonders/ steigers aan te leggen voor hengelaars, kinderen met rubberbootjes en schaatsers in de winter. Dat geeft zicht op waterpartijen. Mag best wat kosten.
Natuurlijke oevers zijn met geld van gemeente en waterschap aangelegd. Ze zuiveren water en zijn onmisbaar voor biodiversiteit. Kies bij grotere gazons ook voor een bermrand (1x maaien).
Laat delen van de oeverrand staan voor overwintering, zoals riet en lisdodden.
Verbeterpunten. Compierekade is dit jaar te vroeg gemaaid en te diep in de oever. Deze berm is juist interessant door verschraling, mede ingericht door IVN. Door verkeerde maaibeurten is de grote wederik niet tot bloei gekomen en de kale jonker (2-jarige plant) bijna verdwenen. Voor de veiligheid was een smalle strook maaien langs de verharding voldoende geweest.
Vogellaan/ Zwanenwater Boskoop. Hier is eind augustus gemaaid terwijl veel oeverplanten nog in volle bloei stonden (o.a. kattenstaart) en zaden nog niet gerijpt. Een groep grote kaardenbollen (beschermd) is afgemaaid, evenals eerder dit jaar de grasgroeiremmende ratelaar.
Gemeente steekt geld in aanleg van natuurvriendelijke oevers en bermen. Verkeerd maaibeleid door dezelfde gemeente doet het effect ervan teniet (kapitaalvernietiging? gebrek aan communcatie?). De een streeft naar bloeiende bermen, de ander maait het voor de bloei af.
Minder gazon, meer bloeiende bermen ook in de wijk waar dat kan. Dat scheelt maaibeurten en is naar mijn inzicht kostenbesparend. Zie ook mooie voorbeelden in wijk Bloemendaal Gouda; in het heemparkgebied rond Amstelveen, toegangswegen naar Leidschendam, terrein van Heineken in Zoeterwoude en ook in Alphen zijn plekken waar het heel goed gaat: Archeon en diverse doorgaande wegen en (fiets)paden, Weteringpad enz. Maar het kan beter, meer en vooral aansluitend. Bloeiende bermen onder laanbomen zullen minder goed slagen door schaduwwerking.
Grasmaaiers die van het ene gazon naar het andere snellen (echt snellen) verliezen vaak grasresten met zaden. Een van de oorzaken van overmatig straatgras tussen trottoirtegels.
Opruimplicht hondenpoep en handhaving ervan op alle gazons. Positief, de gemeente doet het uiterste om dit in goede banen te leiden. Alleen, een deel van de hondenbaasjes storen zich er niet aan. Situatie Vogellaan/ Zwanenwater Boskoop (zal elders niet anders zijn). Kinderen komen met hondenpoep aan hun schoenen thuis en mogen niet meer op gazons spelen.
Wandelen met IVN gidsen langs natuurlijke oevers is haast onmogelijk door uitwerpselen.
Gazons trekken honden aan, hondenpoep trekt kauwtjes aan, kauwtjes zijn “pestkoppen” voor kleinere vogels en mede daardoor zijn huismussen vrijwel uit woonwijken verdwenen.
Deel eens wat vaker bonnen uit aan hondenbezitters die zich niet aan de regels houden.
Maaien is belangrijk om kruidenrijke bermen te krijgen. Maaisel afruimen om dat zo te houden.
Gefaseerd maaien stimuleert biodiversiteit. Kiezen voor het juiste tijdstip is van belang.
Vlinderstichting/ Floron/ Postcodeloterij stimuleren bijenidylles. Er loopt een actie Mijn Berm Bloeit. Pluk zelf zaden, strooi ze 20 stappen links en 20 stappen rechts, enzovoort en hun areaal wordt groter. Doe dit met inheemse planten, dus geen zgn. kermismengsels, hoe mooi ook.
Liefde en respect voor de natuur zal beloond worden. Help er aan mee en ondersteun dat.
Kennis aanscherpen hoeft niet met ingewikkelde studies. Volg en deel de persberichten van Nature Today, de publicaties van de Vitale Groene Stad, websites en magazines van Floron, Vlinderstichting, luister en kijk naar Vroege Vogels en neem tijd voor vakliteratuur.
De natuur zelf is de grootste leermeester, observeer en respecteer het met alle zintuigen.
Volgende keer weer een “normale” Heempad Journaal. Dank voor uw aandacht.
Wie in deze regenrijke zomer, afgewisseld met tropische momenten, klachten heeft over achterstallig maaibeleid en verwaarloost groenbeheer heeft de natuur niet goed begrepen.
Samenstelling: Hans van Dam
(IVN Vrienden van het Heempad/ IVN Planologie)
Boskoop, 10 september 2017.
Dit delen: